ޢާދުބާގައިގެ މީހުންނަކީ ، ޔަމަނާއި އޮމާނާދެމެދުގައި އޮންނަ ފަރުބަދަމަތީގެ ވައިގަދަ ސަރަޙައްދެއްގައި އެތައް އަހަރެއްވަންދެން ދިރިއުޅުނު ބަޔެކެވެ. އެއީ ހަށިގަނޑުން ވަރުގަދަ ، ދުޅަހެޔޮ ، މަސައްކަތްތެރި ބަޔެކެވެ. އެމީހުން ޚާއްޞަވެގެންވަނީ ، ނަލަ އަދި ދިގު ޓަވަރާއެކު ޢިމާރާތް ކުރުމުގެ ހުނަރުވެރި މަސައްކަތަށެވެ. ބާރާއި މުއްސަނދިކަމުގައި ޢާދުބާގައިގެ މީހުންނަކީ އެހެންޤައުމުތަކާ ނުބައްދަލު ބާރުވެރި ބަޔެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ، އެމީހުންވެފައި އޮންނަނީ ގަދަފަދަ ނުފޫޒުގަދަ ބަޔަކަށެވެ. އެމީހުންގެ ސިޔާސީބާރުތައް އޮންނަނީ ، އަޑުގަދަ ޖެހިލުންކުޑަ ، ގޮށްމުށުގެ ބާރުގައި ، ހަމައެއްނެތް ބަޔެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ﷲ ވޮޑިގެންވާކަމަށް އެމީހުން ދެކޮޅެއް ނުހަދައެވެ. އަދި އެކަލާނގެޔަށް އަޅުކަންކުރުމަކަށްވެސް ، އެބައިމީހުން ދެބަހެއް ނުވެއެވެ. އެމީހުން ، ހަމައެކަނި ދެކޮޅުހަދަނީ ، ﷲ އަށް އެކަނި އަޅުކަންކުރުމަށެވެ. އެހެން ކަލާނގެތަކަށްވެސް އެމީހުން އަޅުކަން ކުރެއެވެ. އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލައަތުންހަދައިގެން ގެންގުޅޭ ބުދުތަކަށްވެސް އެމީހުން އަޅުކަން ކުރެއެވެ. އެއީ ، ކީރިތި ﷲ ، ޢަފޫ ނުކުރައްނެ ފާފައެކެވެ.
ޢާދުބާގައިގެމީހުންގެ ޖާހިލުކަން އިންތިހާއަށް ދިއުމާއެކު ، އެބައިމީހުންނަށް ތެދުމަގު ދެއްކެވުމަށް ، ރަސޫލަކު ފޮނުއްވުމަށް އެކަލާނގެ މިންވަރު ކުރެއްވިއެވެ. ހޫދުގެފާނު ، އެކަލޭގެފާނުގެ ރިސާލަތު ފުރިހަމަކުރެއްވީ ވަރަށް ކެތްތެރިކަމާއި ހީވާގިފުޅުކަމާއެކުގައެވެ.
ހޫދުގެފާނަކީ ، ނޫޙުގެފާނުގެ ދަރިފަސްކޮޅުގެ ފަސްވަނަ ޖީލުކަމުގައި ބައެއްބޭފުޅުން ރިވާކުރައްވައެވެ. ހޫދުގެފާނަކީ ، ޢާދު އިބްނު އޫސް ، އިބްނު ސާޟް އިބްން ނޫޙުގެ ޤަބީލާއަށް ނިސްބަތްވެވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅެކެވެ. އެކަލޭގެފާނު ދިރިއުޅުއްވީ ، މުޣީތުއެވެ ކިޔުނު ވާދީއެއްގައެވެ. އެއީ ޙަޟްރުމަވްތާއި އޮމާނާދެމެދު ، ޔަމަންގެ ޢަޙްޤާފުގައި ދިރިއުޅުނު ޢަރަބި ޤަބީލާއެކެވެ. ޢަރަބިބަހުން އެންމެ ފުރަތަމަ ވާހަކަ ދެއްކެވި ބޭފުޅަކީ ހޫދުގެފާނުކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. އަނެއްބައި ބޭފުޅުން ވިދާޅުވާގޮތުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ޢަރަބިބަހުން ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވި ބޭފުޅަކީ އާދަމުގެފާނެވެ.
ހޫދުގެފާނުގެ ޤައުމުގެ އަހުލުވެރިން ، ބުދަށް އަޅުކަންކުރުން ، އެކަލޭގެފާނު މަނާ ކުރެއްވިއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވެއެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ އަތުން ހިލައިން ހަދާ އެއްޗަކަށް އަޅުކަންކުރުމުގައި އޮތީ ކޮންފައިދާއެއް ހެއްޔެވެ ؟ އެއީ ، އިންސާނިއްޔަތަށް ކުރެވޭ ބޭއިންސާފެކެވެ. މާތް ﷲ ފިޔަވައި ، ޙައްޤުވެގެން އަޅުކަމެއް ވެވޭ އެހެން އިލާހެއް ، ނުވެއެވެ. އަޅުކަންކުރުން ޙައްޤުވެގެންވަނީ ހަމައެކަނި ގަދަކީރިތިވަންތަ ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ މައްޗަށް އެއީ ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ. "
" ތިޔަބައިމީހުން ނެތުމުގެ ތެރެއިން އުފެއްދެވީ އެކަލާނގެއެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނަށް ރޯދިބަރަކާތް ދެއްވަނީ އެކަލާނގެއެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން މަރުގަންނުވައި ގެންދަވާހުށީ އެކަލާނގެ ޙަޟުރަތަށެވެ. ބިޔަބައިމީހުންނަށް ދުޅަހެޔޮ ޞިއްޙަތެއް ދެއްވައި ، ފުރިހަމަ ހަށިގަނޑެއް މިންވަރު ކުރައްވައި ، އެކަލާނގެ ޙަޟުރަތުން ، ނިޢުމަތްތަކާއި ރަޙުމަތް ތަނަވަސްކޮށްދެއްވިއެވެ. އެހެންކަމުން ، އެކަލާނގެ އެއްކައުވަންތަކަން ތިޔަބައިމީހުން ޤަބޫލުކުރާށެވެ. އަދި އެކަލާނގެ ދެއްވި ނިޢުމަތްތަކަށް ކަނުލޮލަކުން ނުބަލާށެވެ. އެހެންނޫންކަމަށްވަންޏާ ، ނޫޙުގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީސްތަކުން ނެތިފަނާވެދިޔަގޮތް ، ތިޔަބައިމީހުންނަށްވެސް މެދުވެރިވެދާނެއެވެ. "
ހޫދުގެފާނުގެ ސަބަބާއި ހެއްކާއެކު ގޮވައިލެއްވި މިގޮވައިލުންތަކަށް ، އެކަލޭގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީސްތަކުން ދިނީ ބީރުކަންފަތެކެވެ. އެބައިމީހުން ދެންނެވޫއެވެ. " ކަލޭގެފާނުގެ ތިޔަގޮވައިލެއްވުމާގުޅިގެން ، ކަލޭގެފާނަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ވެރިޔެއްކަމުގައިވެވަޑައިގަތުމަށް އެދިވަޑައިގަންނަވަނީތޯއެވެ ؟ ކަލޭގެފާނު ބޭނުންފުޅުވަނީ ކިހާ ފައިސާއެއްތޯއެވެ ؟ "
އެކަލޭގެފާނު އެކުރައްވަމުން ގެންދަވާ މަސައްކަތްޕުޅުގެ ބަދަލު ދެއްވާނީ މާތް ﷲ ކަމުގައި އެކަލޭގެފާނު އެބައިމީހުންނަށް ސާފުކޮށްދެއްވިއެވެ. އެބައިމީހުންގެ ފަރާތުން އެކަލޭގެފާނު ، އެއްވެސް ފައިސާއެއް ބޭނުންފުޅުނުވާކަމުގައި ބަޔާންކޮށްދެއްވިއެވެ. އަދި ، އެކަލޭގެފާނުގެ ބޭނުންފުޅަކީ ، ﷲ ގެ ޙަޟުރަތުން އެބައިމީހުންނަށް ލިބެންއޮތް ހިދާޔަތުގެ ތެދުމަގުގައި އެމީހުން ސާބިތުވެތިބެ ، ﷲ ގެ ޙަޟުރަތަށް އެނބުރި ދިއުމުގެ ނަސީބު އެބައިމީހުންނަށް މިންވަރު ކުރެއްވުމެވެ.
ހޫދުގެފާނާ ބެހޭގޮތުން ، ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ހޫދުސޫރަތުގެ 50 ވަނަ އާޔަތުންފެށިގެން 60 ވަނަ އާޔަތުގެ ނިޔަލަށް ވަޙީކުރައްވާފައިވާ ވަޙީބަސްފުޅުގެ މާނައިގާ ވެއެވެ.
" އަދި ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ޢާދު ބާގައިގެ މީހުންގެ ގާތަށް ، އެއުރެންގެ އަޚު ހޫދުގެފާނު ފޮނުއްވީމެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. އޭ އަހުރެންގެ ޤައުމުގެ މީހުންނޭވެ ! ތިޔަބއިމީހުން ﷲ އަށް އަޅުކަންކުރާށެވެ. އެކަލާނގެފިޔަވައި އެހެން އިލާހަކު ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް ނުވެތެވެ. ތިޔަބައިމީހުންނީ ، ދޮގުހަދާބަޔަކު ކަމުގައި ނޫނީ ނުވެތެވެ. (50) އޭ އަހުރެންގެ ޤައުމުގެ މީހުންނޭވެ ! އަހުރެން ތިޔަބއިމީހުންގެ ކިބަޔަކުން ، އެކަމުގެ މައްޗަށް އުޖޫރަޔަކަށް ނޭދެމެވެ. އަހުރެންގެ އުޖޫރަ ، އަހުރެން އުފެއްދެވި ފަރާތުން މެނުވީ ނުވެއެވެ. ފަހެ ، ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް ނުވިސްނޭ ހެއްޔެވެ ؟ (51) އޭ އަހުރެންގެ ޤައުމުގެ މީހުންނޭވެ ! ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ޙަޟުރަތަށް ފާފަ ފުއްސެވުންއެދި ދަންނަވާށެވެ ! ދެން ، އެކަލާނގެޔަށް ތަވްބާ ވާށެވެ ! އޭރުން ، ތިޔަބައިމީހުންގެ މައްޗަށް ، އުޑުން ބޯކޮށް ، ގިނައިން ( ވެހޭގޮތުގައި ) ވާރޭ ފޮނުއްވާނެތެވެ. އަދި ، ތިޔަބައިމީހުންގެ ބާރުގެ ތެރެޔަށް ، ބާރު އިތުރުކޮށް ދެއްވާނެތެވެ. އަދި ، ކުށްވެރިންގެ ގޮތުގައި ތިޔަބައިމީހުން ، ފުރަގަސްދީ ނުދާށެވެ ! (52) އެއުރެން ދެންނެވޫއެވެ. އޭ ހޫދުގެފާނެވެ. ބަޔާންވެގެންވާ ހެތްކެއް ތިމަންމެންގެ ގާތަކަށް ކަލޭގެފާނު ނުގެންނަވަމުއެވެ. އަދި ، ( ހަމައެކަނި ) ކަލޭގެފާނުގެ ބަސްފުޅަކަށް ތިމަންމެންގެ އިލާހުންތައް ދޫކޮށްލާނޭ ބަޔަކުކަމުގައި ، ތިމަންމެން ނުވަމުއެވެ. އަދި ، ކަލޭގެފާނަށް އީމާންވާ ބަޔަކުކަމުގައި ، ތިމަންމެން ނުވާހުށީމެވެ. (53) ތިމަންމެންގެ ބައެއް އިލާހުން ކަލޭގެފާނަށް ނުބައިކަމެއް ޖައްސައިފިކަމުގައި މެނުވީ ތިމަންމެން ނުބުނާނޫއެވެ. އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ، ތިޔަބައިމީހުން ޝަރީކުކޮށްއުޅޭތަކެތިން ، ތިމަންކަލޭގެފާނު ބަރީޢަވެގެންވާކަމަށް ، ﷲ ހެކިކުރައްވަމެވެ. އަދި ، ތިޔަބައިމީހުންވެސް ހެކިވާށެވެ ! (54) އެކަލާނގެ ފިޔަވައި އެހެން ފަރާތްތަކުންނެވެ. ( އެބަހީ : އެހެން ފަރާތްތަކުން ތިމަންކަލޭގެފާނު ބަރީޢަވެގެން ވަމުއެވެ.) ފަހެ ، ތިޔަބައިމީހުން އެންމެން ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ( ހަލާކު ދިނުމަށް ) ރޭވުންތައް ރާވާށެވެ ! ދެން ، ތިމަން ކަލޭގެފާނަށް ލަސްކުރާނެކަމެއް ނެތެވެ. (55) ހަމަކަށަވަރުން ، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރި އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރި ﷲ އަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ވަކީލު ކޮށްފީމެވެ. ހިނގާ ބިނގާވެ އުޅޭ އެއްވެސް ދިރޭ އެއްޗެއް ، އެއެއްޗެއްގެ ނާޞިޔަތުގައި ، އެކަލާނގެ ހިއްޕަވާ ޙާލުގައިވާކަމުގައި މެނުވީ ނުވެތެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ވޮޑިގެންވަނީ ، ސީދާވެގެންވާ މަގުގައެވެ. ( ނޯޓު: ނާޞިޔަތަކީ ، ނިތްކުރިމަތީގެ އިސްތަށިގަނޑެވެ. ނާޞިޔަތުގައި ހިއްޕެވުމުގެ މުރާދަކީ ، ހުރިހާބާރެއް އެކަލާނގެޔަށް މިލްކުވެ ވޮޑިގެންވުމެވެ. (56) ފަހެ ، ތިޔަބައިމީހުން އެނބުރި ، ފުރަގަސްދޭނަމަ ( ދަންނާށެވެ ! ) ތިޔަބައިމީހުންގެ ގާތަށް ، އެކަމަކައިގެން ތިމަންކަލޭގެފާނު ފޮނުއްވެވި ކަންތައް ، ހަމަކަށަވަރުން ، ތިޔަބައިމީހުންނަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ، އިއްވަވައިފީމެވެ. އަދި ، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންގެ ބަދަލުގައި ، ތިޔަބައިމީހުންނޫންބަޔަކު ގެންނަވާނެތެވެ. އަދި ، ތިޔަބައިމީހުންނަކަށް ، އެއްވެސްކަމަކުން އެކަލާނގެޔަކަށް ގެއްލުމެއް ނުދެވޭހުއްޓެވެ. ހަމަކަށަވަރުން ، ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ ވެރިރަސްކަލާނގެއީ ، ކޮންމެ އެއްޗެއް ރައްކާތެރިކުރައްވައި ، ބަލަހައްޓަވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. (57) އަދި ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ( ޢަޒާބުގެ ) އަމުރުފުޅު އައިހިނދު ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ، ހޫދުގެފާނާއި އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުގައި އީމާންވެގެންތިބިމީހުން ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ޙަޟުރަތުން ، އައި ރަޙުމަތަކާއެކު ސަލާމަތް ކުރެއްވީމެވެ. އަދި ، ގަދަފަދަވެގެންވާ ޢަޒާބުން ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ އެއުރެން ސަލާމަތް ކުރެއްވީމެވެ. (58) އެއީ ، ޢާދުބާގައިގެ މީހުންނެވެ. އެއުރެންގެވެރި ރަސްކަލާނގެ އާޔަތްތަކަށް އެއުރެން ދެކޮޅު ހެދޫއެވެ. އަދި ، އެކަލާނގެ ރަސޫލުންނަށް ، އެއުރެން އުރެދުނޫއެވެ. އަދި ، ހަރުކަށި ކޮންމެ ޖައްބާރު ( އަނިޔާވެރި ) އެއްގެ އަމުރަށް ، އެއުރެން ތަބާވޫއެވެ. (59) މިދުނިޔޭގައިވެސް އަދި ޤިޔާމަތްދުވަހުންވެސް ، އެއުރެންނަށް ލަޢުނަތް ލެއްވިއެވެ. ދަންނާށެވެ ! ހަމަކަށަވަރުން ، ޢާދުބާގައިގެމީހުން ، އެއުރެންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެޔަށް ކާފަރުވޫއެވެ. ދަންނާށެވެ ! ޢާދުބާގައިގެ މީހުންނަށް ހަލާކާއި ގެއްލުން ހުށްޓެވެ. އެއީ ހޫދުގެފާނުގެ ޤައުމުގެ މީހުންނެވެ. (60)
(ނުނިމޭ)
