ކޮފީއަކަށް އަރައިލުމަކީ، ނުވަތަ ކޮފީއަކަށް ޖައްސައިލުމަކީ، ވަރަށްގިނަބަޔެއްގެ ދިރިއުޅުމުގައި އާދައެކެވެ. ރައްޓެއްސަކާ ބައްދަލުކޮށްލަން ކަމަށްވިޔަސް، ވިޔަފާރީގެ މުޢާމަލާތެއްގައި ވާހަކަދައްކައިލުމަށްކަމަށްވިޔަސް، ކޮފީއަކުން ނޫނީ އެކަމެއް ނުނިމެއެވެ. އަދި ކޮފީއަށް ނުދާމީހަކީ ޖަމާޢަތުގައި މީހެއްނޫންކަމަށް ނިންމާ ހިސާބަށްވެސް ހިނގައްޖެއެވެ. ކޮންމެ ކަމަކީވެސް ދެވިހިފައިފިނަމަ، އެކަމެއްގައި އިތުރު ގޯސް ހިމެނިދާނެ ކަމެކެވެ. ހިސާބަށްވުރެ ގިނައިން ފެންބުޔަސް ނުވަތަ މިނަށްވުރެ ގިނައިން ކެޔަސް އެކަމުން ގެއްލުން ވެދާނެއެވެ. މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނުގައި މެދުމިންވަރަށް ޢަމަލުތަކާއި އާދަތައް ބެހެއްޓުމަށް ބާރުއަޅުއްވާފައިވަނީ މިސަބަބަށް ޓަކައެވެ. ނޭދެވޭ އާދަތަކުން ދުރުހެލިވާން ޖެހެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ރަނގަޅު އާދަތައްވެސް ހައްދުން ނެއްޓިގެންނުދާގޮތަށް މެދުމިންވަރުގައި ބަހައްޓަން ޖެހެއެވެ. އެއްވެސް ކަމެއްގައި ޙައްދު ފަހަނަޅައި ދިއުމަކީ، އެކަމެއްގައި އެތައްގޯހެއް ހިމެނިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމެކެވެ.
ކޮންމެ ދުވަހަކު ކޮފީބުއިމަކީ، ދިގުމުއްދަތަކުން އެކަމުގައި ގެއްލުންހުރި ކަމެއްކަމުގައި ދާދިމިދާކަށްދުވަހު، ކުރެވުނު ދިރާސާއަކުން ދައްކައިފިއެވެ. ޤަބޫލުކުރަން ދަތިކަމަކަށްވިޔަސް، ދުނިޔޭގައި ދިރާސާކުރާ ފަރާތްތަކުން، ކުރާ ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ޙަޤީޤަތްތަކަކީ، ވިސްނައި ފިކުރުކޮށްލުން ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ކޮފީބުއިން އާދަކޮށްފިނަމަ، ވާނެގޮތް މިދިރާސާތަކުން ހާމަކޮށްފައި ވެއެވެ.
ކޮފީބުއިން އާދަކޮށްފިނަމަ، ހިތުގެ ބައްޔާއި ހިތްހުއްޓުން އަދި ކުއްލިމަރާގުޅިފައިހުންނަ ތަފާތު ކަންކަން ކުރިމަތިވެދާނެކަމުގެ އިސާރާތްތައް، ދާދިފަހުން ކުރެވުނު ދިރާސާއަކުން ވަނީ ދައްކާފައެވެ. ކޮފީބުއިން އާދަވެފައި އޮންނަ މީހަކަށް، މިފަދަ ވާހަކައެއް ޤަބޫލުކުރުމަކީ އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ދިރާސާތަކާއި ހޯދުންތަކުން ދައްކާ ކަންކަމަކީ، އިންސާނާ ވިސްނައި ފިކުރުކުރަން ދޫކޮށްލެވިފައިހުންނަ ކަންކަމެވެ.
މި ދިރާސާކުރުމަށް، ކޮފީބޯ ފަސްލައްކައެއްހައި މީހުން ޚިޔާރު ކުރެވުނެވެ. މި ފަސްލައްކަ މީހުން، ކޮފީބޯ ގޮތްތަކަށް ބަލައިގެން، ތިންބަޔަކަށް ބަހައިލެވުނެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އެއްގޮތަކަށްވެސް ކޮފީނުބޯ މީހުންނާ، މަދުންނާއި މެދުމިންވަރަކަށް، ދުވާލަކު 3 ތަށްޓާހަމަޔަށް ކޮފީބޯ މީހުންނާ އަދި، ގިނައިން ކޮފީބޯމީހުން ނުވަތަ ދުވާލަކު 3 ތަށްޓަށްވުރެ ގިނަތަށި ބޯމީހުން ހިމަނައިގެންނެވެ. މި ފަސްލައްކައެއްހައިމީހުން 10 އަހަރާއި 15 އަހަރާދެމެދު ކޮފީބުއިމުގައި ޢަމަލުކުރިގޮތް ބެއްޔެވެ. މީގެ ތެރެއިން 11 އަހަރު މިބައިމީހުންގެ ކޮފީބުއިމުގެ އާދަ ނިސްބަތުން ހުރިމިންވަރު ދެނެގަތެވެ. މީގެ އިތުރަށް، މިފަސްލައްކަ މީހުންގެ އެހެން އާދަކާދައާއި ޞިއްޙަތާ އަދި ދިރިއުޅުމުގެ އެހެންކަންތައްތަކަށްވެސް ރިޢާޔަތް ކުރިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި، ޢުމުރާއި ޖިންސް، ބަރުދަނާއި އިސްކޮޅު އަދި ދުންފަތުގެ އިސްތިޢުމާލުކުރާނަމަ އެކަންކުރާގޮތާއި، ހެލިފޭލިވެ އުޅޭގޮތާއި ލޭމައްޗަށް ދިއުމާއި ހަކުރުބަލި ހުރޭތޯއާއި ކޮލެސްޓްރޯލް ހުރި މިންވަރާއި އިޖްތިމާޢީ އަދި އިޤްތިޞާދީ ޙާލަތާއި، ރާބޭނުންކުރޭތޯ އަދި މަހުގެ ބާވަތްތައް ބޭނުންކުރާ މިންވަރާ، ސައި ބުއިމާއި މޭވާ ބޭނުންކުރާ މިންވަރާ އަދި ތަރުކާރީ ބޭނުންކުރާގޮތް ބެލެހެއްޓިއެވެ. މިއީ ބަލަހައްޓަން އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. އަދި އަމްދުން ފަސްލައްކަ މީހުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅި 15 އަހަރުވަންދެން ބަލަހައްޓައި ބެލުމަކީ ވަރަށް އުނދަގޫ ކަމަކަށްވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ދިރާސާކުރި ފަރާތްތަކުން އެކަން ކޮށްފިއެވެ.
ދިރާސާގެ ނަތީޖާއިން ދެއްކިގޮތުގައި، ދުވާލަކު ތިންތައްޓާހަމަޔަށް ކޮފީބޯ 100 މީހުންގެތެރެއިން، 12 މީހަކަށް، ކޮފީނުބޯމީހުންނާ އަޅާބަލާއިރު، މަރުވުމުގެ ނުރައްކާ އޮވެއެވެ. މާނައަކީ، ދުވާލަކު 3 ތަށިކޮފީއާ ހަމަޔަށް ކޮފީބޯ 100 މީހުންކުރެ 12 މީހަކަށް، ނުރައްކާއޮތުމެވެ. އަދި، ހިތުގެބަލިތައް ޖެހޭމިންވަރަށްބަލާއިރު، 17 އިންސައްތަ މީހުންނަށް ހިތުގެ ބަލިތައް ޖެހިގެން މަރުވުމަށް އޮންނަ ނުރައްކާ ކުޑަކަންވެސް ފާހަގަވިއެވެ. އަދި، 21 އިންސައްތަ މީހުންނަށް ހިތްހުއްޓުމުގެ ނުރައްކާ ކުޑަކަންވެސް ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. މިނަތީޖާއާގުޅިގެން، ދިރާސާއާގުޅޭ އެހެންކަންތައްތަކެއްވެސް ދިރާސާކުރިމީހުން ފާހަގަ ކޮށްފައިވެއެވެ.
ދިރާސާއިން ނެރެވުނު ނަތީޖާއަށްބަލާއިރު، ޢާންމުކޮށް ކޮފީނުބޯ މީހުންނަށްވުރެ، ދުވާލަކު އެއްފަހަރު ކޮފީބޯމީހުންގެ ޞިއްޙީ ޙާލަތު ރަނގަޅުވެފައި، ހިތުގެ ހިނގުން ރަނގަޅުކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައި ވެއެވެ. އެއީ، ދުވަސްވުމުން، ހިތުގެ ޞިއްޙަތަށް ކޮށްފާނެ ނޭދެވޭ އަސަރުތަކާވެސް އެކުގައެވެ. އެހެންކަމުން، ދިގުމުއްދަތަކަށް ބަލާއިރު، ދުވާލަކު 3 ތަށްޓާހަމަޔަށް ކޮފީބޯމީހުންގެ ޞިއްޙަތަށް ރަނގަޅު އަސަރުތަކެއް ކުރެއެވެ. އަދި ހިތުގެ ދުޅަހެޔޮކަންވެސް އިތުރުކޮށްދެއެވެ.
އެހެންކަމުން، ދުވާލަކު 3 ތަށްޓާހަމަޔަށް ކޮފީބުއިމަކުން، އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނެތެވެ. ދުވާލެއްގެމައްޗަށް ބޮވޭނެކަމަށް ބުނާ މިޢަދަދު ހިފަހައްޓައިގެން ކޮފީބޯންވީއެވެ. އެހެނަސް، ހަމަ މިޔާއެކު، ދޭންޖެހޭ ލަފަޔެއް ނުވަތަ ނަޞޭޙަތެއް އެބައޮތެވެ. މަހެއްގެ ތެރެއިން، އެއް ހަފުތާގައި ކެފޭން އާ ދުރުހެލިވުން ރަނގަޅެވެ. ކޮފީ ބޯންވާނީ ރަނގަޅު ވަގުތުގައެވެ. ނިދިން ހޭލައި، މަދުވެގެން އެއްގަޑިއިރު މަޑުކޮށްލާށެވެ. އަދި ނިދަން 10 ގަޑިއިރަށްވީމާ ކޮފީ ނުބޯށެވެ.
ކޮފީ ނޫނަސް، ކެފޭން ހިމެނޭ ކޮންމެ އެއްޗަކީ، ބަލިވެއިނުމާގުޅިގެން ދުރުވާންޖެހޭކަމަށް، ތަޖުރިބާކާރުން ލަފާދޭ އެއްޗެކެވެ. ބަނޑުބޮޑުމީހުން، ދުވާލަކު 200 މިލިގްރާމް ނުވަތަ 1 ތަށިކޮފީ ބުއިމަކުން މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ވީހާބޮޑަކަށް ކެފޭންއާ ދުރުހެލިވުމަކީ ބުއްދިވެރިކަމެކެވެ. އެހެނީ، ކެފޭން އަކީ، އޭގެ ކުޑަމިންވަރަކުންވެސް، ކުޑަދަރިފުޅަށް އޭގެ އަސަރު ފޯރާނެ އެއްޗެކެވެ. ބަލިވެ އިނުމުން، ގިނައިން ކޮފީބޯނަމަ، ބައިގެންދިއުމާއި، ދަރިފުޅުގެ ބަރުދަން ލުއިވުންފަދަ ކަންކަން މެދުވެރިވާނެއެވެ. އަދި ބަނޑުގައި ދަރިފުޅު އުފެދި ބޮޑުވުމުގައި މައްސަލަތަކެއް ކުރިމަތިވާނެއެވެ. ކޮފީބުއިން ހުއްޓާލިނަމަވެސް، ސައިފަތާއި ޗޮކްލެޓް، އަދި ބައެއް އިނަޖީ ޑްރިންކްސްގައިވެސް ކެފޭން ހުންނާނެއެވެ. ބައެއް ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި، ބަލިވެއިނުމަށްފަހު، އެއްވެސްމިންވަރަކަށް، ކޮފީ ބޭނުންކުރުމަކީ، އެދެވިގެންވާ ކަމެއްނޫނެވެ. އެއީ ކުއްޖާ ވިހެއުމަށްފަހުވެސް، ޅަފަތުގައި ތަފާތު ބަލިތައް ޖެހެން މެދުވެރިވާ އެއްޗެކެވެ.
އިރުއިރުކޮޅުން، ކޮފީއަށް ގޮސް، ދިމާވާ ކޮންމެ ރައްޓެއްސަކާއެކު ކޮފީއަށް އެރުން ހުއްޓައިލަން އެބަޖެހެއެވެ. ކޮފީވެސް ބޯން ވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ކޮފީބޮއެގެން ތިމާގެ އަމިއްލަ ހަށިގަނޑަށް ގެއްލުމެއްނުވާނެ ގޮތަކަށެވެ.
