އިސްރާއީލުން 1967 ވަނަ އަހަރު ހިފާފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި ޔަހޫދީ އާބާދީތައް ބިނާކުރުމާމެދު ފާއިތުވި 40 އަހަރު އެމެރިކާއިންއިން ގެންގުޅެމުން އައި ސިޔާސަތު ރައީސު ޓްރަމްޕުގެ ސަރުކާރުން ބަދަލުކޮށްފިއެވެ. ސެކްރެޓަރީ އޮފް ސްޓޭޓް (ޚާރިޖީ ވަޒީރު) މައިކް ޕޮމްޕެއޯ އިއްޔެ ވިދާޅުވީ އާބާދީތައް ބިނާކުރުމަކީ ބައިނަލްއަގްވަމީ ގާނޫނުތަކާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމުގައި އެމެރިކާއިން މިހާރު ނުދެކޭ ކަމުގައެވެ.
"ގާނޫނީ ބަހުސުގެ ހުރިހާ ފަރާތެއް ވިސްނުންތެރިކަމާއެކު ދިރާސާކުރުމަށް މި ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ..... ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި އިސްރާއީލުގެ މަދަނީ އާބާދީތައް ގާއިކުރުމަކީ، އޭގެ ޒާތުގައި، ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ނޫން." އެމެރިކާގެ ސިޔާސަތަށް އައި ބަދަލު ހާމަކުރައްވަމުން ޕޮމްޕެއޯ ވިދާޅުވިއެވެ. މި ނިންމުމާއެކު، ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި އިސްރާއީލުން އާބާދީތައް ބިނާކުރުމަކީ ބައިނަލް އަގުވާމީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށް 1978 ވަނަ އަހަރު ސްޓޭޓް ޑިޕާޓްމަންޓުން ގަބޫލުކޮށްފައިވާ ގާނޫނީ މަޝްވަރާ އެމެރިކާ ދެން ގަބޫލުނުކުރާނެއެވެ.
އިއްޔެ ހާމަކުރެވުނު މި ނިންމުމަކީ ފަލަސްޠީނުގެ މައްސަލައިގައި އެމެރިކާއިން ގެންގުޅެމުން އައި ސިޔާސަތު ބަދަލުކުރައްވައި، އިސްރާއީލުގެ ކޮޅަށް މުޅިން ބުރަވެފައިވާ ސިޔާސަތަކަށް ހެއްދެވުމަށް ރައީސު ޓްރަމްޕް އަޅުއްވަމުން ގެންދަވާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރެއިން ފިޔަވަޅެކެވެ. މީގެ ކުރިން އަޅުއްވާފައިވާ ފިޔަވަޅުތަކުގެ ތެރޭގައި އެމެރިކާގައި ހުންނަ ފަލަސްޠީނުގެ އޮފީސް ބަންދުކުރުމާއި، ފަލަސްޠީނުގެ ރެފިއުޖީންނާ ބެހޭ އދ.ގެ އިދާރާ އަންރުވާ އެމެރިކާއިން ދޭ އެހީ ކަނޑާލުމާ، ޤުދްސަކީ އިސްރާއީލުގެ ވެރިރަށް ކަމުގައި ޤބޫލުކުރުމާ، އިސްރާއީލުން ހިފާފައިވާ ސީރިޔާގެ ސަރަހައްދެއް ކަމުގައިވާ ޖޫލާނަކީ އިސްރާއީލުގެ ބައެއް ކަމުގައި ގަބޫލުކުރުން ހިމެނެއެވެ.
ޔަހޫދީ އާބާދީތަކާ ގުޅޭގޮތުން އެމެރިކާއިން ނިންމި ނިންމުމަށް ޔޫރަޕިއަން ޔުނިއަން (އީޔޫ) އިން ވަނީ ރައްދުދީފައެވެ. އީޔޫއިން ހާމަކުރި ގޮތުގައި އެ ޖަމާއަތުން އަދިވެސް ދެކެނީ ހުޅަނގު އައްސޭރީގައި އިސްރާއީލުން އާބާދީތައް ބިނާކުރުމަކީ ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެކެވެ. އަދި އެއީ މެދުއިރުމަތީގެ މައްސަލައަށް ދާއިމީ ހައްލެއް ހޯދުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތަށް އެޅޭ ހުރަހެކެވެ.
"ބިންތައް ހިފައިގެން އޮތް ބާރެއްގެ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ މައްޗަށް އޮތް ގާނޫނީ ވާޖިބާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކޮށް، އާބާދީތައް ބިނާކުރުމުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ހުއްޓާލުމަށް އީޔޫގެ ފަރާތުން އިސްރާއީލަށް ގޮވައިލަމެވެ." އީޔޫގެ ފޮރިން ޕޮލިސީ ޗީފް ފެޑެރިކާ މޮގެރިނީ ނެރުއްވި ބަޔާނެއްގައި ވެއެވެ.
ފަލަސްޠީނުގެ ރައީސު މަޙްމޫދު ޢައްބާސުގެ ތަރުޖަމާނު ވިދާޅުވީ އެމެރިކާގެ ނިންމުމަކީ "ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނާ މުޅިން އަރާ ނިންމުމެއް" ކަމުގައެވެ.
"ބައިނަލްއަގުވާމީ ގާނޫނުން ނިންމާފައިވާ ނިންމުމެއް ބާޠިލުކުރުމުގެ ހައިސިއްޔަތެއް އަދި ގާނޫނީ ބާރެއް އެމެރިކާއަށް ލިބިގެނެއް ނުވޭ. އަދި އިސްރާއީލުން ބިނާކޮށްފައިވާ އެއްވެސް އާބާދީއަކަށް ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތު ދިނުމުގެ ހައްގެއްވެސް އެމެރިކާއަކަށް ނެތް." ތަރުޖަމާނު ނަބީލު އަބޫރުދައިނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
