ކުރީގެ ކުޅިވަރު ތަރިންގެ ވާހަކަ: ދިވެހި ފުޓްބޯޅައިގެ އުދަރެހުގައި އޮއްސުމެއްނެތި ފިޔަޖަހަމުން އައި ދޮންބިލެތް

(މިއީ 12 ނޮވެމްބަރު 2002 ގައި ނުކުތް "އާފަތިސް" ނޫހުގައި އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާ ރިޕޯޓެކެވެ. ޤަސްދުކުރަނީ އޭރު އަޅުގަނޑު ލިޔެފައިވާ ދިވެހި ކުޅިވަރު ތަރިންގެ މިފަދަ ރިޕޯޓުތައް އަތުޖެހުނު މިންވަރަކުން ކުރިޔަށް އޮތްތަނުގައި  ގެނެސްދޭށެވެ. މަޤްސޮދަކީ އޭރުގެ ކުޅިވަރު ތަރިންގެ ހިތްވަރާއި ނަމޫނާއިން މިހާރުގެ ކުޅުންތެރިން ހިތްވަރު ހޯދުމާއި، ދިވެހި ކުޅިވަރުގައި އުފެދުނު ހިތްވަރުގަދަ މޮޅު ސަޚްސިއްޔަތުންގެ މަތިން ހަނދާން އާކުރުމެވެ.)

އެއީ 1970 ވަނަ އަހަރުގެ ފަހުކޮޅެވެ. ގަލޮޅު ދޮންބިލެތްގޭ ދޮރުމަތީގައި އުމުރުން 10 ވަރަކަށް އަހަރުގެ އަޙްމަދު ޙަލީމް (ދޮންބިލެތް) މަޑުކޮށްލައިގެން ހުންނައިރު ވިކްޓްރީ ސްޕޯޓްސް ކުލަބުގެ ކުޅުންތެރިން ތަށި ހިފައިގެންދާ މަންޒަރު ބަލައެވެ. ނަމަވެސް ކުޑަވުމުން އޭރު އޭނާއަށް ކުޅޭނެ ފުރުޞަތެއް ނުލިބެއެވެ. އޭނާއަށް ޖެހެނީ ވިކްޓްރީގެ ސީނިއަރ ކުޅުންތެރިންގެ ބޫޓު ފޮހުން ކަހަލަ ކަންތައްތައް ކުރަން ހުންނާށެވެ. ފުޓްބޯޅައަށް އޮތް ޝައުގެއްގެ ބޮޑުކަމުން މަޝްހޫރު ކުޅުންތެރިޔެއްގެ ބޫޓު ފޮހެ ޕޮލިސް ކޮށްލުމަކީވެސް އުފަލެއް ކަމަށް ދޮންބިލެތް ދެކުނެވެ.

އޭނާގެ އުމުރުން 14 އަހަރުގައި ކުލަބު ފެންވަރުގައި ފުޓްބޯޅަ ދަނޑަށް ނުކުތެވެ. އެކަމަކު ވިކްޓްރީގެ އެއްނަންބަރު ޓީމުން ޖާގަ ލިބޭވަރެއް ނުވިއެވެ. އޭނާއަށް ކުޅެންޖެހުނީ އޭރުއޮތް ވިކްޓްރީގެ ދެނަންބަރު ޓީމަށެވެ. 1982 ވަނަ އަހަރު ދޮންބިލެތަށް ވިކްޓްރީގެ އެއްނަންބަރު ޓީމުން ޖާގަ ލިބުނެވެ. އޭރު ވިކްޓްރީއަށް ކުޅެމުންދިޔަ އިބްރާހިމް އިސްމާއީލް ކުޅުން ހުއްޓާލުމުން ދޮންބިލެތް އެޓީމަށް ކޮލިފައިވީއެވެ. އޭރު އުމުރުން 18 އަހަރުގެ ދޮންބިލެތް ސީނިއަރޓީމަށް ނެގުމަށް ފަހު އޭނާއާ ހަވާލުކުރީ ވިކްޓްރީގެ އެންމެ މުހިންމު ކުޅުންތެރިޔާ ކަމަށްވާ އިބްރާހިމް އިސްމާއީލް ކުޅުނު މަގާމެވެ.

"އެދުވަހު ހިތަށްއެރި އިބްރާހިމް އިސްމާއީލް ފަދަ މޮޅުކުންތެރިޔަކު ކުޅެފައިވާ މަގާމު ޓީމުން އެހަވާލުކުރީ އަހަންނަށް ވަރަށް އިތުބާރު ކުރެވޭތީއޭ. އެދުވަހު އަމިއްލައަށް ގަބޫލުކުރެވުނު އަހަރެންގެ ކިބައިގައި ކޮންމެވެސް ފެންވަރެއް ހުރެގެންކަން އެހާޒިންމާދާރު މަގާމެއް ހަވާލުކުރާނީ. އެކަން ޕްރޫފްކޮށްދޭން ބޭނުންވި. އެކަން ކުރެވުނު." ވިކްޓްރީގެ މިޑްފީލްޑްލައިނާ ހަވާލުވި ދޮންބިލެތް ބުންޏެވެ.

އެއަށްފަހު ދޮންބިލެތް ވިކްޓްރީއަށް ނުވަ އަހަރު ކުޅެފައިވެއެވެ. ވިކްޓްރީ ގައުމީ މުބާރާތުގެ ތަށި 1985 ވަނަ އަހަރު މިލްކު ކުރިއިރު އޭނާއަކީ އެޓީމުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއްކުޅުންތެރިޔާއެވެ. ވިކްޓްރީއަށް އޭނާ ކުޅުނުއިރު ގައުމީ މުބާރާތުގެ ތަށި 5 ފަހަރު ލިބިފައިވެއެވެ. ގައުމީ މުބާރާތުގެ ދެވަނަ މަގާމު 4 ފަހަރު ލިބިފައިވެއެވެ. ޕޮމިސްކަޕް ޗެމްޕިއަންކަން 1 ފަހަރު ހޯދާފައިވެއެވެ.

1992 ވަނަ އަހަރު ވިކްޓްރީ ދޫކޮށް 500 ޑޮލަރުގެ މުސާރައަށް އޭނާ ކުލަބު ވެލެންސިއާއަށް ބަދަލުވިއެވެ.  ދޮންބިލެތް ވެގެންދިޔައީ ރާއްޖޭގައި ބޮޑު މުސާރަ ދީގެން ކުޅުވަން ފުރަތަމަ ފެއްޓި ކުޅުންތެރިންގެ ތެރެއިން އެކަކަށެވެ. ވެލެންސިއާއަށް އޭނާ ކުޅެ ގައުމީ ޗެމްޕިއަންކަން އެޓީމަށް އެއްފަހަރު ހޯދައިދީފައިވެއެވެ. އަދި ޕޮމިސްކަޕް ޗެމްޕިއަންކަން 1 ފަހަރު ހޯދައިދީފައިވެއެވެ. އަދި އެފްއޭކަޕްގެ ޗެމްޕިއަންކަން އެއްފަހަރު ހޯދައިދީފައިވެއެވެ.

1995 ވަނަ އަހަރު ކުލަބު ލެގޫންސަށް އޭނާ ބަދަލުވިއެވެ. އެއަހަރު ގައުމީ މުބާރާތް ކުޅުމަށް އޭނާ ލެގޫންސަށް ދިޔައީ 8000 ރުފިޔާގެ މުސާރައަކަށެވެ. ހަމަ އެއަހަރުގެ ތެރޭގައި އޭނާ ނިއުރޭޑިއަންޓަށް ބަދަލުވިއެވެ. އެއަށްފަހު 1999 ވަނަ އަހަރު ކުޅުން ހުއްޓާލީވެސް ނިއުގައި ހުރެއެވެ. ނިއުގައި އޭނާ ހޭދަކުރި މުއްދަތުގައި ގައުމީ ޗެމްޕިއަންކަން އެއްފަހަރު ހޯދާފައިވެއެވެ. އަދި އެފްއޭކަޕްގެ ތަށި ނިއު މިލްކު ކުރިއިރުވެސް އޭނާ ކުޅުނެވެ. ޕޮމިސްކަޕްގެ ތަށި އެއްފަހަރު ނިއަށް ލިބިފައިވެއެވެ.

ދޮންބިލެތް ވަނީ އޭނާ ކުޅުނު ހުރިހާ ކުލަބެއްގެ ކެޕްޓަންކަންވެސް ކޮށްފައެވެ. އޭނާ ވެގެންދިޔައީ ކާމިޔާބު ކެޕްޓަނަކަށެވެ. އޭނާއަށް ފުޓްބޯޅައިގައި ވަރަށް ރަނގަޅު މަގާމުތަކެއްވެސް ލިބިފައިވެއެވެ. 1986 ވަނަ އަހަރު ގައުމީ މުބާރާތާއި ޕޮމިސްކަޕްގެ އެންމެމޮޅު ޑިފެންޑަރުކަމާއި، 1991 އަދި 1997 ވަނަ އަހަރުވެސް އެދެމުބާރާތުގެ އެންމެމޮޅު ޑިފެންޑަރުކަން ލިބިފައި ވަނީ ދޮންބިލެތަށެވެ. 1987 އާއި 1991 ވަނަ އަހަރު ގައުމީ މުބާރާތުގެ އެންމެމޮޅު ކުޅުންތެރިޔާގެ މަގާމުވެސް އޭނާއަށް ލިބިފައިވެއެވެ. އޭނާ ވަނީ ކުލަބު ފެންވަރުގައާއި ގައުމީ ޓީމުގައި ބައިނަލް އަޤްވާމީ އެތައް މުބާރާތެއް ކުޅެފައެވެ.

ހުއްޓާނުލައި 18 އަހަރު ފުޓްބޯޅަ ކުޅެފައިވާ ދޮންބިލެތް ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވަނީ ރާއްޖޭގައި ތިބި އެންމެމޮޅު ކުޅުންތެރިންގެ ތެރޭގައެވެ. އޭނާ ފާހަގަ ކުރެވެނީ ބިރު ނުގަނެ، ވަރުގަދަކޮށް ފުޓްބޯޅަ ކުޅޭ އަދި އިދިކޮޅު ކުޅުންތެރިން ޖެހިލުންވާ ފަދަ ކުޅުންތެރިޔެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ދޮންބިލެތް ބުނި ގޮތުގައި މިހާތަނަށް ދިމާވި ހިފަހައްޓާލަން އެންމެ އުދަނގޫ ކުޅުންތެރިޔަކީ އިންޑިއާގެ ބައިޗުން ބުޓިއާއެވެ.

"އެންމެ ޑޭންޖަރު މީހަކަށް ދިމާވީ ބުޓިޔާ. އެކަމަކު އެންމެ ހިތްހަމަޖެހިގެން މާކު ކުރެވިފައިވާނީވެސް އޭނަ. އަހަންނަށްވުރެ އޭނާ ބަލިކަށި. އެކަމަކު އަހަރެންގެ ސިކުނޑި ނުކުޅެދޭ ވަރަށް އޭނަ ބަޔެއް ފަހަރު ކުޅޭ." ދޮންބިލެތް ބުންޏެވެ.

ހަމަގައިމުވެސް ދޮންބިލެތުގެ ނަން ދިވެހި ފުޓްބޯޅައިގެ ތާރީޚުގައި ލިޔެވިފައި ވާނެއެވެ. ވިކްޓްރީ ގައުމީ ތަށި މިލްކު ކުރިއިރު އެޓީމުގައި ހިމެނުނެވެ. ނިއުރޭޑިއަންޓް އެފްއޭކަޕް ތަށި މިލްކު ކުރިއިރު އެޓީމުގައިވެސް ހިމެނުނެވެ. އަދި 1997 ވަނަ އަހަރުގެ ފުޓްބޯޅަ ސީޒަނުގެ ހުރިހާ ތަށި ނިއު ގެންދިޔައިރުވެސް އެޓީމުގައި އޭނާ ހިމެނުނެވެ. އަދިވެސް އޭނާގެ ކާމިޔާބީތައް ބައިވަރެވެ. އެހެންކަމުން ރާއްޖޭގައި އުފެދުނު އެންމެމޮޅު ފުޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިންގެ ތެރެއިން އޭނާއަށް ޖާގަ ނުލިބޭންވީ ސަބަބެއް ނެތެވެ. ދޮންބިލެތް މިކަމާމެދު ބުނަނީ ކީކޭ ހެއްޔެވެ.

"އެންމެމޮޅު ކުޅުންތެރިޔާ ކަމަށް އެންމެންވެސް އެކިޔަނީ ކުޑަމޫސަ. އަހަރެން ވާދަކުރިން ކުޑަމޫސައާ. ޕްރެކްޓިހުގައި ވަރުބަލިވީމަވެސް ހިތަށްއަރާ އަނެއްކޮޅުގައި ހުންނާނީ މޫސައޭ. އޭނާ ވަރުބައްޔެއް ނުވާނޭ. 1991 ގައި މޫސައަށްވުރެ މައްޗަށް އެރުނު ކަމަށް އަމިއްލައަށް އިޙްސާސް ކުރެވުނު. ފަށައިގަތްއިރު މޫސަ އަހަންނަށްވުރެ މޮޅު. އަހަރެން ކުޅުން ހުއްޓާލިއިރު އަހަންނަކީ ރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެމޮޅު ފުޓްބޯޅަ ކުޅުންތެރިޔާ ކަމަށް ގަބޫލުކުރަން. ގަރުނުގެ ސަޚްސިއްޔަތު ހޮވިއިރު ގަދަފަހެއްގައިވެސް ނެތުން އެއީ މައްސަލައެއް. އިންސާފުން އެކަން ކުރިނަމަ މޫސައާ އެންމެ ވާދަކުރާނީ އަހަރެން" ދޮންބިލެތް ބުނަނީ މިހެންނެވެ.

މިއަދުގެ ޒުވާން ކުޅުންތެރިންގެ ގާތުގައި އޭނާ ބުނާ ވާހަކައަކީ ކުޅިވަރެއްގެ ގޮތުގައި ފުޓްބޯޅަ ނުކުޅެ ވަޒީފާއެއްގެ ގޮތުގައި ސީރިއަސްކަމާއެކު ކުޅުމަށެވެ. ދޮންބިލެތް ފަދަ ތަޖުރިބާކާރުންގެ އަޑު އެހުމަކީ ބުއްދިވެރި ކަމެކެވެ.

ތައާރަފާއި، ދޮންބިލެތް ބުނާ ބަޔެއް ވާހަކަ:

• ފުރިހަމަ ނަން: އަޙްމަދު ޙަލީމް
• އާންމުކޮށް ކިޔާނަން: ދޮންބިލެތް
• އެންމެމޮޅު ކުޅުންތެރިޔާ (ރާއްޖެ/ބޭރު).. ތޮއްޑޫ ނިޒާމް/ ޒިދާން
• އެންމެމޮޅު ކޯޗު: (ރާއްޖެ/ބޭރު)... މާއްޓޭ/ ފާގަސަން
• ފުޓްބޯޅަ ކޯޗަކަށް ނުވިސަބަބު: ދިރިއުޅުމުގައި އެހެން ކަންތައްތަކަށް މާބޮޑަށް ޝައުގުވެރިވެވުން.
• މިހާރުކުރާ މަސައްކަތް: އަމިއްލަ ވިޔަފާރި
• އެންމެ މަގްބޫލު ކުޅިވަރު ސަޚްސިއްޔަތު: އަބްދުލްޖަލީލް (އަބުޖީ)/ މައްލަ ޅަތުއްތު
• އެންމެމޮޅު ރެފްރީ: (ރާއްޖެ/ބޭރު)... އަލީ ވަޙީދު/ ކޮލީނާ