ދީން

ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި ބަޔާން ވެގެން ވާ ގޮތުގައި މަތިވެރި ދަރަޖަ އަކަށް ﷲ މަޢުރިފާ ކޮށް ގަނެވެނީ ﷲ އާ މަތިވެރި ދަރަޖައަކަށް ގާތް ގުޅުމެއް ބާއްވާ

(މިއީ މެލޭޝިއާގެ ދާޢީއެއް ކަމުގައިވާ ޔާާސްމީން މުޖާހިދުގެ ލިޔުއްވުމެއްގެ ތަރުޖަމާއެވެ.) އުމުރުން ސަތަރާ ވަރަކަށް އަހަރުގައި އަހަންނަށް ހުވަފެނެއް ފެނުނެވެ. އެ ހުވަފެނުގައި ފެންނަނީ އަހަރެން މިސްކިތެއްގެ

ކޮންމެ ހެނދުނަކު އިރުއަރައެވެ. އަލި ދުވަހަކަށެވެ. ހަވީރުވުމުން ދުވަސް ނިމި އިރުއޮއްސެއެވެ. އަނދިރި ރޭގަނޑަކަށެވެ. އަނެއްކާވެސް އެހެން ދުވަހަކަށް އިރުއަރައެވެ. މިކަންކަމަކީ ބުއްދީގެ އަހުލުވެރީންނަށްޓަކައި އޭގައި ވަރަށްމަތިވެރި

މިސްކިތުން ބަންގި ގޮވާ އަޑު އިވުމުން ނަމާދު ކުރުމުގެ ވަގުތު ވެއްޖެކަން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގެއެވެ. އަދި މިސްކިތަށް ގޮސް ނަމާދުގެ ފަރްޟު އަދާ ކުރުމަށް އަވަސްވެގަންނަމުއެވެ. ﷲ

އެނގި ފާޅުވެގެންވާ ގޮތުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެއްދެވި އިންސާނަކީ ސަލާމްލެއްވި އާދަމްގެފާނެވެ. އެކަލޭގެފާނުންގެ ދެދަރިކަލުން ޤާބީލް އާއި ހާބީލްގެ ވާހަކަ އަކީވެސް މަޝްހޫރު ވެފައިވާ ވާހަކައެކެވެ. އިންސާނީ

މަރަކީ ކޮންމެ އިންސާނަކުވެސް ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނޭ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމާއެކުވެސް މަރު، މަރުވުމަކަށް ވަނީ ހަމައެކަނި މަރުވާ މީހާއަށެވެ. ދިރިތިބީންނަށް އެމަރު ވަނީ ހަނދާންކޮށްދިނުމަކަށެވެ. ކޮން ކަމެއްގެ ހަނދާންކޮށްދިނުމަކަށްތޯއެވެ؟

އެއް އިންސާނަކާއި އަނެއް އިންސާނަކާމެދު އޮންނަ ގުޅުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ މި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ވަނީ މުޞްލިޙުންނާއި (reformers) މުފައްކިރުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ހޯއްދަވައިފައެވެ. ކުރުކޮށް ދަންނަވާނަމަ އެ

އަލްމަރްޙޫމް ޙަސަނުލްބަންނާ އަކީ މިޞްރުގެ އަލްއިޚްވާނުލްމުސްލިމޫންގެ ބާނީންގެ ތެރޭގފައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާ އަކީ ވަރަށް ކުޅަދާނަ ވާހަކަދެއްކުންތެރިއެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ލިޔުންތެރިއެއްގެ ގޮތުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭފަދަ މުހިއްމު