މިއަދަކީ ރާއްޖޭގެ އުފާވެރި ޖުމްހޫރީ ދުވަހެވެ. އުފާވެރި ދުވަހަކަށް މިއަދު ވަނީ ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ރަސްކަމަކުން ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމަކަށް ބަދަލީ މިއަދު ކަމުންނެވެ. ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމަކީ ރައްޔިތުން ވެރިއަކު އިންތިޚާބުކޮށްގެން ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި ރައްޔިތުން ބޭނުންވާ ގޮތަށް ވެރިކަން ކުރުމެވެ. ނުވަތަ ސަރުކާރު ހިންގުމެވެ.
ޖުމްހޫރީ ދުވަހަކީ ރާއްޖޭގައި ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާ ޤާއިމްވި ދުވަހެވެ. ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޖުމްހޫރީ ވެރިކަމެއް އުފެދުނީ 1953 ވަނަ އަހަރު ޖެނުއަރީ 1 ގައެވެ. އެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައީސަކަށްވެ ވަޑައިގެންނެވީ އަލްއަމީރު މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނެވެ. އެ ޖުމްހޫރިއްޔާ ދެމިއޮތީ 7 މަހާއި ދުވަސްކޮޅަކުއެވެ. އެފަހުން އަނެއްކާ ވެސް އިހެކޭ އެއްފަދައިން ދިވެހިން ބޭނުންވީ އަނެއްކާ ވެސް ރަސްކަމަކަށް ރުޖޫޢަވުމަށެވެ.
ދިވެހި ރައްޔިތުން އެކަމަށް ބޭނުންވި ހިނދު 1954 ވަނައަހަރު މާރިޗު 7 ވަނަ ދުވަހު ރަސްކަމަކަށް ވެރިކަން ބަދަލުކޮށް އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ފަރީދުލްއައްވަލު ރަސްކަމަށް އިސްކުރެއްވިއެވެ. އެ ރަސްކަން 1068ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް ދެމިއޮތެވެ.
އެފަހުން އަނެއްކާ ވެސް ވެރިކަން ޖުމްހޫރިއްޔަތަކަށް ބަދަލުކުރިއެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. އެ ޖުމްހޫރިއްޔާ ޤާއިމް ކުރެވުނީ 1968 ވަނަ އަހަރު ނޮވެމްބަރު 11 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ރައީސަކަށް އިންތިޚާބު ކުރީ އިނގިރޭސީންގެ އަތުން ރާއްޖެ މިނިވަން ކޮށްދެއްވި ބަޠަލް އިބްރާހީމް ނާޞިރެވެ. އެތާރީޚުން ފެށިގެން ބަލާކަމަށްވާނަމަ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން ފާހަގަ މިކުރަނީ ރާއްޖޭގެ 50 ވަނަ ޖުމްހުރީ ދުވަހެވެ.
ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ދެވަނަ ރައީސަކީ، ރައީސް އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމެވެ. އެމަނިކުފާނު 30 އަހަރު ރާއްޖޭގެ ރައީސްކަން ކުރެއްވިއެވެ. ދެން ރައީސަކަށް އިންތިޚާބުވީ، ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދެވެ. އެމަނިކުފާނަށްފަހު ރައީސް މުޙައްމަދު ވަޙީދެވެ. އެއަށްފަހު މިހާރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމެވެ.
ރައީސް ޢަބްދުﷲ ޔާމީނަކީ ރާއްޖޭގެ ދެވަނަ ޖޫމްހޫރިއްޔަތުގެ 5 ވަނަ ރައީސެވެ. ކުރިން ޢަމަލު ކުރަމުން އައި އުޞޫލުންނަމަ މިއަދަކީ ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަން ނިމި އައު ރައީސަކު ހުވައި ކުރައްވާނެ ދުވަހެވެ. އެހެންނަމަވެސް 2013 ވަނައަހަރު ބޭއްވި ރިޔާސީ އިންތިޚާބު ސްޕްރީމް ކޯޓުން ބާޠިލް ކުރައްވައި އަލުން އިންތިޚާބު ބާއްވައި އިންތިޚާބު ކާމިޔާބު ކުރެއްވި ރައީސް ޔާމީނަށް ވެރިކަމުގެ ހުވައި ކުރެއްވުނީ ނޮވެމްބަރު 17 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެހެންކަމުން މިފަހަރު ވެސް އައު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙު ހުވައި ކުރައްވާނީ ނޮވެމްބަރު 17 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެހިސާބުން ނޮވެމްބަރު 17 ގެ ވާހަކަ ދައްކަން މަޖުބޫރު އެބަވެއެވެ.
ޖުމްހޫރީ ދުވަހަކީ އައު ރައީސް ހުވައިކުރައްވާ ދުވަހެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދަކު އައު ރައީސް ހުވައެއް ނުކުރައްވާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ސްޕްރީމް ކޯޓުން އެގޮތަށް ނިންމެވިޔަސް އައު ރައީސް ހުވައި ކުރައްވަންޖެހިވަޑައގަންނަވާނީ ނޮވެމްބަރު 11 ގައި ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރައްވާ ޤާނޫނީ ވަކީލުން ވަރަށް ގިނައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުން މިހާރު ނިންމަވާފައިވަނީ އައުރައީސްގެ ހުވައި ކުރައްވާނީ ނޮވެމްބަރު 17 ގައި ކަމަށެވެ. އެ ހިސާބުން އެއަށް ފާޑުނުކިޔަމާ ހިނގާށެވެ. އެހެންނަމަވެސް ޚިޔާލު ހުށަހެޅިދާނެތާއެވެ. ދެކޮޅަށް ވެސް ވާހަކަ ދެކެވިދާނެ ކަމަކަށްވާތީއެވެ.
ޤާނޫނު ޢަސާސީ ބުނާ ގޮތުން ވެރިކަމުގެ ދައުރެއްގެ ދިގުމިނަކީ 5 އަހަރެވެ. އެހެންކަމުން ރައީސް ޔާމީންގެ ދައުރު ހަމަވާނީ ނޮވެމްބަރު 17 ގައެވެ. އެއީ އަދުގެ ޙަޤީޤަތެވެ. މައްސަލަ ޖެހިގެން މިއުޅެނީ ރައީސް ޑރ. މުޙައްމަދު ވަޙީދު ޙަސަން މަނިކުގެ ވެރިކަން ނިމުމާއި ރައީސް ޔާމީންގެ ވެރިކަން ފެށުމާ ދެމެދުގައެވެ.
ރައީސް ޑރ. ވަޙީދުގެ ވެރިކަން 2013 ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރު 11 އަށް ނިމޭނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ސްޕްރީމް ކޯޓުގެ ޙުކުމާ އެއްގޮތަށް ރައީސް ޔާމީން ހުވައި ކުރައްވަންދެން ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ޑރ. ވަޙީދެވެ. މައްސަލަ އުފެދެނީ އެހިސާބުން ކަމަށް ބައެއް ބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. މަޝްހޫރު ޤާނޫނީ ވަކީލަކު ވިދާޅުވީ އެ މުއްދަތުގައި ސްޕްރީމް ކޯޓުން ވެރިކަން ޙަވާލު ކުރައްވަންޖެހިވަޑައިގަންނަވާނީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސާއެވެ. އޭރު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސަކަށް ހުންނެވީ ޢަބްދުﷲ ޝާހީދެވެ. އެމަނިކުފާނަކީ އެމްޑީޕީގެ އިސް މެމްބަރެކެވެ. އޭރުގެ ޙާލަތު އޮތް ގޮތުން ޝާހީދާ ވެރިކަން ޙަވާލު ކުރެއްވިނަމަ ވެރިކަން ޙަވާލު އެ ކުރެވުނީ ސީދާ އެމްޑީޕީއާ ކަމަށް ދުށުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑުވީހެއެވެ.
ފަނޑިޔާރުން ކަންކަން ނިންމެވުމުގައި މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުމާއި މަސްލަޙަތަށް އިސްކަން ދެއްވާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ރައީސް ނަޝީދު ހުވައި ކުރައްވަންދެން ވަޙީދު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވޭ ގޮތަށް ސްޕްރީމް ކޯޓުން ކަނޑައެޅުއްވީ މުޖުތަމަޢުގެ ހަމަޖެހުމަށް ބެއްލެވުމަށްފަހު ކަމަށް ވެދާނެއެވެ.
ކޮންމެ ގޮތެއްވިޔަސް ޖުމްހޫރީ ދުވަހަކީ ނޮވެމްބަރު އެގާރައެވެ. އެއީ ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފުރަތަމަ ރައީސާއި އެފަހުން ވެސް (ރައީސް ޔާމީން ފިޔަވައި) ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެނެވި ރައީސުން ހުވައި ކުރެއްވި ތާރީޚެވެ. އެއީ ޙަޤީޤަތެވެ. އެދުވަސްވާނީ ހަމަ ޖުމްހޫރީ ދުވަހަށެވެ. އެހެން ކަމަށްވާނަމަ ނޮވެމްބަރު 17 އަކީ ކޮން ދުވަހެއް ހެޔެވެ؟ އެދުވަހަށް ކިޔަންވީ ރައީސް ހުވައި ކުރައްވާ ދުވަސް ހެއްޔެވެ؟
ކޮންމެ ކަމަކަށް ދުވަހެއް ކަނޑައެޅިފަ އޮތުމަށްވުރެ އެކަމެއްގެ މުނާސަބު ވަގުތުގައި އެކަމެއް ކުރަން އޮންނަ ހަމައާއި އުސޫލުން ކަންކަން ކުރީމަ ރަނގަޅުވާނެ. ޢިލްމުވެރިންގެ ފަތުވާތަކަށް ރިޢާޔަތްކުރާއިރު އެއްވެސްކަމެއް ކޮންމެ އަހަރަކު އެއްދުވަހެއްގައި ފާހަގަކޮށް އުޅުމަކީ ބިދުޢައެއް. ޖުމްހޫރީ ދުވަހަކީ ކޮބައިކަން ސަބަބުވެސް އެބައެނގޭ. ހުވައިކުރުމާއި ނުކުރުން މިހާރު ހަމަހަމަ ވެއްޖެ. ޤައުމުގަ ހިންގާ ބައެއްކަންކަމަށް ހުވައިގެ ސަބަބުން އެބަ ބުރޫއަރާ. ދެއްކުންތެރިކަން އެބަވަދޭ. މަޖްލިސް ހުޅުވާ ދުވަހަކީ ޤައުމީ ބަންދު ދުވަހަކަށް ހަދާފަވެސް އޮތް. އެކަން ނިމުމަކަށް އަތުވެއްޖެކަމަށް މިބަލަނީ. ރައީސް ހުވާކުރުން. ކުލަގަދަ ކުރަނީ އެކިއެކި ކަންކަމުގައި ހައްދު ފަހަނަޅާ ދިއުމުގެ ކުލަވަރު އެންމެމަތީ ފަޑިން ތަޢާރަފުވަނީ މިވަނީ ގޯސް.