(26 އޮކްޓޯބަރު 2018 ގައި ޝާއިއުކުރި ބަޔާ ގުޅޭ)
ރީތި ފަންނުވެރިކަމާއި ސުލޫކާއި ރޫޙާނީ ނުވަތަ ދީނީ ބަޔަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ވެށީގެ ބައެކެވެ. އެ ބައިތައް ފަހަތަށް ޖައްސައިލީމާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކުރިމަތީގައި ފެންނާން އޮންނަނީ މާއްދާގެ ބިޔަކަމާއި، ޖަވްހަރާއި، ފުޅާކަމާއި، މުއްދަތު ފަދަ ކަންތައްތަކެވެ. ގަބޫލު ކުރެވިފައިވާ ގޮތުގައި މިއީ ހައްތަހާވެސް ޠާބީޢިއްޔާތުގެ ދާއިރާގގައި ހިމެނޭ ކަންކަމެވެ. އެކަމަކު މިއިން އެއްވެސް ކަމެއް (އެހެން އެއްވެސް އެއްޗަކާ ނުވަތަ އެހީތެރިކަމަކާ ނުލައި) ސީދާ ތަޖުރިބާ ކުރުމަކީ ޠަބީޢިއްޔާތަކަށް ކުޅަދާނަ ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. މިކަންތައްތަކުގެ ހަގީގަތް ވަނީ ހޯދައިގަތުމުގެ ނުވަތަ ދެނެގަތުމުގެ ދާއިރާއިން ބޭރުގައެވެ. ސިކުނޑީގެ މަންޒަރެއްގެ އެހީގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ކަންތައްތައް އަންދާސާ ކުރެވިދާނެއެވެ. އެކަމަކު ސިކުނޑީގެ ޗާޓުގައި ނެތް މަންޒަރެއް ސިކުނޑިއަކަށް ނަކަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. ވުމާއެކު ޠަބީޠިއްޔާތުން މުތާލިއާ ކުރަނީ މި ދެންނެވުނު ހޯދައިގަތުމުގެ ދައިރާއިން ބޭރުގައި ހުންނަ ޚާސިއްޔަތެއް ނޫނެވެ. ޠަބީޢިއްޔާތުން ބަލަނީ ހޯދުންތެރީންނަށް ފެންނާން ހުންނަ އާލާތެވެ. ނުވަތަ ވަސީލަތެވެ. މި އާލާތުގެ އެހީގައި ނުވަތަ ވަސީލަތުގެ އެހީގައި ދުނިޔެއަށް އަންނަ ބައެއް ބަދަލުތައް ދެނެގަނެވޭ ކަމީ ކަށަވަރު ކަމެކެވެ. އެކަމަކު އެ ދެނެގަނެވޭ ކަންތައްތަކަކީ މި ދެންނެވުނު ވަސީލަތަށް އަންނަ ބަދަލުތަކެވެ. ހޯދާން މަސައްކަތް ކުރާ ކަމެއްގެ ސީދާ ހަގީގަތެއް ނޫނެވެ. ހޯދޭ ތަކެއްޗާއި ހަގީގަތާ އޮންނަ ގުޅުމަކީ ފޯނު ނަންބަރާއި އެ ނަންބަރުގެ ވެރި ފަރާތާ އޮންނަ ގުޅުން ފަދަ ގުޅުމެކެވެ. (މީގެ މާނައަކީ ސައިންސުގެ އަލީގައި އަޅުގަނޑުމެން ކަމެއް ހޯދާ އިރު ބޭނުން ކުރާ ވަސީލަތެއްގެ ސަބަބުން އަންނަ ބަދަލުތައް ފިޔަވައި އެހެން ކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަދިވެސް ނޭނގެއޭ ބުނުމެވެ. އެ ހޯދާ އެއްޗެއްގެ ހަގީގަތް އޮތް ހިސާބެއް އަދިވެސް ނޭނގެއެވެ.)
އިލްމީ އޮނިގަނޑަކާ ނުވަތަ ޗާޓަކާ ހަމައިގައި ސައިންސުގެ ހޯދުންތައް ހުއްޓިފައި އޮތް ނަމަވެސް އެއީ އިންސާނީ ފެންވަރުގައި ވަރަށް މުހިއްމު ކަމެއްކަން ޔަގީނެވެ. އެހެނީ އެއީ ފުރިހަމަ ހަގީގަތް އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަދިވެސް ހޯދޭން ނެތްކަން އެނގޭ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ރީތި ކަމަށް ލެނބޭ ގޮތާއި، ﷲއާ ކުއްތަން ވުމަށް އޮންނަ ފޮރުވިފައިވާ އެދުމަށް ޖަވާބެއް ހޯދޭނޭ އެހެން ގޮތެއް ނެތް ކަމަށް ގަބޫލު ކުޅައުމަކީ މިހާރަކު ލާޒިމު ކަމެއް ނޫނެވެ. ބޭރު ފުށަށް ފެންނަ ކަންތައްތަކުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ސުވާލުތަކުގެ ޖަވާބު އޮތުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެއް ކަމަށް ގަބޫލު ކުރެވެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެްގެ ދީނީ އުއްމީދުތަކާއި، ރީތިކަމާ މެދު އަޅުގަނޑުމެން ދެކޭ ގޮތް އެއީ އިހަށް ގަބޫލު ކުރެވުނު ފަދައިން ޚިޔާލީ އެއްޗެއް ނޫންކަން މިހާރު އެނގެއެވެ. ސައިންސްގެ މި ދުނިޔޭގައި ދީނީ ޝުޢޫރަކީވެސް ހަގީގަތެއްގެ ސިފައިގައި ދެމި އޮވެވިދާނޭ އެއްޗެކެވެ. (ސަފުހާ 138-42)
ސައިންސީ ފަލްސަފާވެރީން މިހާރު ވަނީ މިފަދަ ވާހަކަތައް ދައްކާން ފަށައިފައެވެ. މޯރޓަން ވައިޓް އޭނާގެ ފޮތް "ދި އޭޖް އޮފް އެނަލިސިސް" ގައި ލިޔުއްވައިފައިވާ ގޮތުގައި "20 ވަނަ ގަރުނުގެ ފަލްސަފާވެރި ވިސްނުން ހުންނަ ސައިންސުވެރިން ވަނީ އައު ވައްތަރެއްގެ ހަގުރާމައެއް ފަށައިފައެވެ. އެބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ވައިޓްހެޑާއި، އެޑިންގޓަނާއި، ޖޭމްސް ޖީންސް ހިމެނެއެވެ." ދެން އޭނާ ވަނީ މި ނަންގަނެވުނު ބޭކަލުންގެ ވާހަކައިން އޭނާ އެ ބަޔާން ކުރައްވާ "ހަނގުރާމަ" އަށް ހެކި ހޯއްދަވައި، ދައްކަވައިފައެވެ.
{ގުދުރަތަކީ ދިރި އޮތް އެއްޗެކެވެ." (މާނައަކީ ފިތުރަތަކީ ދިރުމެއް ނެތް. މާއްދީ އެއްޗެއް ނޫނެވެ.) މިއީ މި ޒަމާޏުގެ ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުން ލިބޭ މައުލޫމާތު ސިފަ ކުރައްވަމުން ފަލްސަފާވެރި ހިސާބު އިލްމުވެރިޔާ އޭ. އެން. ވައިޓްހެޑް (1861-1947) ބޭނުން ކުރެއްވި އިބާރާތެވެ.
ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ އެއްޗަކީ ބުއްދިއެއް ލިބިގެންވާ އެއްޗެކެވެ." (ސަފުހާ 134) މިއީ އިނގިރޭސި ފަލަކީ އިލްމުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ ސަރ އާރތަރ އެޑިންގޓަން (1882-1944) އޭނާގެ ސައިންސީ ތަހުގީގުތަކުން ނެރުއްވުނު ނަތީޖާއެވެ.
އިނގިރޭސި ހިސާބުއިލްމުވެރިޔާ އަދި ޠަބީޢިއްޔާާތުގެ އިލްމުވެރިޔާ ސަރ ޖޭމްސް ޖީންސް (1877-1946) އޭނާގެ ޒަމާނީ ތަހުލީލު ސިފަ ކުރައްވައިފައި ވަނީ މިފަދައިންނެވެ. "ކާއިނާތަކީ ވިސްނައި ފިކުރުކުރުމާއެކު ތަސައްވުރުކުރާ ކާއިނާތެކެވެ."
މިއީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ އަރައި ތިއްބެވި ސައިންސްވެރިންގެ ވިސްނުމެވެ. މި ވިސްނުން ސިފަކޮށް ދެއްވަމުން ޖޭ. ޑަބްލިޔޫ. އެން. ސަލިވާން ބުނުއްވައިފައި ވެއެވެ. "ކާއިނާތުގެ އާޚިރީ ހަގީގީ ސިފައަކީ ބުއްދިއެވެ." (ސަފުހާ 145)
އާޚިރީ ހަގީގަތަކީ ބުއްދި ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ މާއްދާ ހެއްޔެވެ؟ މި ފަލްސަފީ ސުވާލުން އުފެދޭ ސުވާލަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ ކާއިނާތު އުފެދުނީ މާއްދާގެ އަމިއްލަ ހަރަކާތެއްގެ ސަބަބުން ކުއްލިއަކަށް އިއްތިފާގަކުން ހެއްޔެވެ؟ ނުވަތަ މާއްދީ ނޫން ފަރާތެއްގެ އިރާދަފުޅާއެކު ކާއިނާތު އުފެދުނީ ހެއްޔެވެ؟ މެސެނާ ބެހޭ ގޮތުން މި ސުވާލު އުފައްދަމާތޯއެވެ؟ މެސެނަކީ ޕެޓްރޯލާއި ދަގަނޑުގެ ހަރަކާތެއްގެ ސަބަބުން އުފެދުނު އެއްޗެކެވެ. މާނައަކީ ޕެޓްރޯލާއި ދަގަނޑު އެކުވެ ކުއްލިއަކަށް އުފެދުނު ހަރަކާތެއްގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މެސެނެއް އުފެދުނީއެވެ. ހަމަ އިއްތިފާގަކުން ވީ ކަމެކެވެ. ހުރިހައި ބޭފުުންނަށްވެސް އެނގިވަޑައިގަންނަވާނޭ ފަދައިން މެސެނަކީ އިންޖިނޭރެއްގެ ވިސްނުމާއި ބުއްދީގެ މަސައްކަތް އެކުވެގެން އުފައްދާ އެއްޗެކެވެ. ސިކުނޑިއަކީ އަޅުގަނޑުމެން މިކިޔާ މާއްދާއާ އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނެތް ގޮތެއްގައި އުފެދި، މެސެނު އުފެދުމުގެ މާކުރީން ވުޖުދުގައިވާ އެއްޗެކެވެ. މެސެނުގެ ޚިޔާލު ކުރީ އެ ސިކުނޑިންނެވެ. އުފައްދާނޭ ގޮތް ވިސްނައިގަތީ އެ ސިކުނޑިންނެވެ. މެސެނު ވުޖޫދަށް ގެނައީ އެ ސިކުނޑީގެ މަސައްކަތުންނެވެ. މެސެނުގެ އުފެދުމަކީ ސިކުނޑީގެ މަސައްކަތާއި ގަސްތުގެ މައްޗަށް ބިނާ ވެފައި އޮތް ކަމެއް ކަމާ މެދަކު އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތެވެ.
ކަލަކު ވޮޑިގެންވާ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާ މީހުންގެ މެދުގައިވެސް ކަލާނގެއަކީ ކޮބައިކަމާ މެދު ޚިޔާލު ތަފާތުވުން ހުންނަ ފަދައިން ބުއްދިއަކީ އާޚިރީ ހަގީގަތް ކަމުގައި ގަބޫލު ކުރާ މީހުންގެ މެދުގައިވެސް ބުއްދިއަކީ ކޮބައިކަމާ މެދު ޚިޔާލު ތަފާތުވުން ހުރެދާނެއެވެ. އެކަމަކު އިލްމީ މުތާލިއާގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ބުއްދިއަކީ އާޚިރީ ހަގީގަތް ކަމަށް އެއްވެސް ސިފައެއްގައި ގަބޫލު ކުޅައުމަކީ ކަމުގެ އަސްލަށް ބަލާއިރު ދީނުގެ ތެދުކަން ގަބޫލު ކުޅައުމާއި ކަލަކު ވޮޑިގެން ނުވާ ކަމަށް އިންކާރު ކުޅައުމެވެ. "ޒަމާނީ ސައިންސަސް އައި މައިގަނޑު ބަދަލަކީ އިންސާނީ ތަރައްގީއަށް އެހީތެރިވުމުގެ ބާރު އިތުރު ވެގެން ދިއުމެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތަ އެ ބަދަލަކީ ޠަބީޢިއްޔާތުގެ ބޭރުގައި ހިމެނޭ ޢިލްމެއްގެ ބިންގައު އެޅިގެން ދިއުމެވެ.""1"
"1" ޖޭ. ޑަބްލިޔޫ. އެން. ސަލިވާން. ދަ ލިމިޓޭޝަންސް އޮފް ސައެންސް، ސަފުހާ 138-50
(ނުނިމޭ)
