(1 ނޮވެމްބަރ 2023 ގައި ޝާއިއުކުރި ބަޔާ ގުޅޭ)
ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ ގެދޮރުންނެރެ މަގުމަތިކޮށް ، ފަލަސްތީނުގެ ބިމުންވެސް ނެރެ ، ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި އަވަށްޓެރި ޤައުމުތަކަށް ދިއުމަށް ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން މަޖުބޫރު ކުރަމުން ގެންދިޔައެވެ.
1947 ޑިސެމްބަރ މަހުންފެށިގެން 14 މޭ 1948 އާ ދެމެދު ، ފަލަސްތީނުގެ 200 އަވަށް ސުންނާފަތިކޮށްލައި ދެލައްކައެއްހާ މީހުން ، އެމީހުންގެ ގެދޮރުން ގަދަކަމުން ނެރެފައި ވެއެވެ. 14 މެއި 1948 އެއީ ، މިނިވަން ދައުލަތެއްގެ ގޮތުގައި އިޒްރޭލް އުފެދުނު ދުވަހެވެ. މިނިވަންކަން އިޢުލާންކުރުމަށް އިޒްރޭލަށް ފުރުޞަތުދިން އިރު ، އެމެރިކާއާއި ފަރަންސޭށީން އަދި އިނގިރޭސީންތިބީ ، ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުންގެ މަތިން ހަނދާން ނައްތައިލައިގެންނެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މިނިވަން ދައުލަތެއް އުފެއްދުމަށްޓަކައި ، ޚުދު އދ އަށްވެސް އަދި ޢަރަބި ޤައުމުތަކާއި އިސްލާމީ ޖަމްޢިއްޔާތަކަށް ކޮށްދެވުނު ކަމެއް ނެތެވެ.
މިނިވަންކަން ލިބުމާއެކު ، ހަމައެމަހު ، ޒަޔަނިސްޓުން ހަށިފޮޅައިލިއެވެ. ފަލަސްތީނުގެ އިތުރު 300 އަވަށާއި 6 ލައްކަ ރައްޔިތުން ގެދޮރުން ބޭރުކޮށްލިއެވެ. އަހަރެއްހާ ދުވަސްވީއިރު ، ޖުލައި 1949 ގައި ، ފަލަސްތީނުގެ ބިމުގެ 78 އިންސައްތަ އިޒްރޭލުން ހިފިއެވެ. އެހާތަނަށް 530 އަވަށް ސުންނާފަތިކޮށްލައި އެ އަވަށްތަކުން 8 ލައްކައެއްހާ މީހުން ، އެމީހުންގެ ގެދޮރުން ގަދަކަމުން ނެރެ ފަލަސްތީނުގެ ބިމުން ބޭރުކޮށްލިއެވެ.
15 މޭ 1948 އެއީ ، އިނގިރޭސިވިލާތުން ، ފަލަސްތީނުން ފޭބި ތާރީޚީ ދުވަހެވެ. ފަލަސްތީނު ދެބައިކޮށް ، ދެދައުލަތް އުފައްދައި ، އެއްބައިގާ ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން އަނެއްބައިގާ ފަލަސްތީނުގެ އަސްލު ރައްޔިތުން ، މިނިވަންކަމާއެކު ދިރިއުޅުމަށް އދ އިން އޮތީ ފާސްކޮށްފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ، އިނގިރޭސީން ފޭބީ އެކަން ޙައްލުނުކޮށް ، ފަލަސްތީނުގެ މުސްލިމުންނާއި ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން ހަނގުރާމަކުރުމަށް ދޫކޮށްލާފައެވެ. އިނގިރޭސީން ފޭބިއިރު ، ފަލަސްތީނުގެ ހަނގުރާމަވެރިންގެ ޢަދަދަކީ 15 ހާހެވެ. ޔަހޫދީންގެ 70 ހާސް ހަނގުރާމަވެރިން ތިއްބެވެ. އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަކުރި މުސްލިމުންގެ އަދަދު އިތުރުކުރަން ، އިނގިރޭސީން ހުއްދައެއް ނުދެއެވެ.
ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން ، އިޒްރޭލުގެ ނަމުގައި މިނިވަން ދައުލަތެއް އިޢުލާންކުރިއިރު ، ފަލަސްތީނުގެ 13 ހާސް މީހުން ޝަހީދުވެފައި ވެއެވެ. އަދި 8 ލައްކައެއްހާ މީހުން ގެދޮރުން ނެރެލައި ، ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި އަވަށްޓެރި ޤައުމުތަކަށް ފޮނުވާލާފައި ވެއެވެ.
އިޒްރޭލުން މަރުވީ 6 ހާސް ޔަހޫދީންނެވެ. އެއީ 4 ހާސް ހަނގުރާމަވެރިންނާއި 2 ހާސް ޢާންމުންނެވެ.
1931 ގައި ، އަލްޤުދްސްގައި ބޭއްވުނު ވޯލްޑް އިސްލާމިކް ކޮންގްރެސްއަކީ ، 20 ވަނަ ޤަރުނުގައި މެދުއިރުމަތީގައި އިންތިޒާމްކުރެވުނު އެންމެ ޚާއްޞަ އަދި މުހިންމު ޙަރަކާތެވެ. ޢަރަބި އަދި އިސްލާމީ 25 ޤައުމަކުން 150 މަންދޫބުން އެ ކޮންގްރެސްގައި ބައިވެރިވިއެވެ. ހުޅަނގުގެ އިސްތިޢުމާރީ ބާރުތަކުން ، މެދުއިރުމަތީގެ ޤައުމުތައް އަޅުވެތިކޮށްފައި އޮތް އޮތުމާ ދެކޮޅުހަދައި ، އެ ކޮންގްރެސްގައި ނިންމުންތަކެއް ނިންމުނެވެ. ފަރަންސޭސީން މަޣުރިބު އަޅުވެތިކޮށްފައި އޮތް އޮތުމާ ދެކޮޅު ހެދިއެވެ. އިޓަލީއާއި އިޓަލީގެ ބައިވެރިން ، ޖަބަލުލް އަޚުދަރާއި ލީބިއާ އަޅުވެތިކޮށްފައި އޮތް އޮތުންވެސް ކުށްވެރި ކުރިއެވެ. ފަރަންސޭސީން ، ލުބުނާނާއި ސޫރިޔާ އަޅުވެތިކޮށްފައި އޮތް އޮތުންވެސް ކުށްވެރި ކުރިއެވެ. އަދި އިނގިރޭސިވިލާތުން ފަލަސްތީނުގެ ބިން ހިފާފައި އޮތް އޮތުންވެސް އެ ކޮންގްރެސް އިން ކުށްވެރިކުރިއެވެ.
އެހެންނަމަވެސް ، އެ ކޮންގްރެސްއިން ނިންމި އެއްވެސް ނިންމުމަކަށް ޢަމަލީ ސިފައެއް ނުގެނެވުނެވެ. ޒަޔަނިސްޓުންގެ ޙަރަކާތްތައް އިތުރުވެ ، 1920 އާއި 1930 ގެ އަހަރުތަކުގައި ، އެ ސަރަޙައްދުގައި ހިނގައިދިޔަ ސިޔާސީ ކަންކަމާގުޅިގެން ހިޔަނި އެޅިގެންގޮސް މުޅި މަންޒަރު ބަދަލުވެގެންދިޔައެވެ. އަދި މުޅި އެ ސަރަޙައްދު ނުރައްކަލަށް ހުށަހެޅިގެން ދިޔައެވެ.
އެންމެބޮޑު މައްސަލަޔަކަށްވީ ، ދުނިޔޭގެ އެކިދިމާލުން ފަލަސްތީނަށް ހިޖުރަކުރަމުންދިޔަ ޔަހޫދީންގެ މައްސަލައެވެ. އެކި ޤައުމުތަކުން ފަހައި ބޭރުކުރެވުނު ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން ، އެއްތާކަށް ޖަމާވުމަށް ޒަޔަނިސްޓުންގެ އިސްމީހުންނާއި އިނގިރޭސީން އަދި ފަރަންސޭސީންނާއި އެމެރިކާއިން ވާގިވެރި ވުމެވެ. އެންމެންވެސް މަސައްކަތްކުރަމުން ގެންދިޔައީ އެއް މަޤްޞަދެއް ޙާޞިލް ކުރުމަށެވެ. އެއީ ، ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީންނަށް އެއްތާކަށް އެއްވެ މިނިވަން ދައުލަތެއް ޤާއިމްކޮށްދީ ޒަޔަނިސްޓުންގެ އަމިއްލަ ވަޠަނެއް ހޯދައިދިނުމެވެ. އެކަން ކުރުމަށް ، ހުރިހާ ފަރާތަކުންވެސް ޕްރެޝަރ ކުރަމުންގެންދިޔައީ އިނގިރޭސި ވިލާތަށެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވެގެންދިޔައީ ، ނޮވެމްބަރ 1917 ގައި ، ބެލްފޯ މުޢާހަދާ އުފަންވުމެވެ. އެ މުއާހަދާ އުފަންވެގެން ދިޔައީ ، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ޒަޔަނިސްޓް ކޮމިޔުނިޓީގެ ލީޑަރަށް ، އިނގިރޭސި ޚާރިޖީވަޒީރު އާރތަރ ބެލްފޯ ، ފޮނުވި ސިޓީއަކުންނެވެ.
ފަލަސްތީނުގައި ޔަހޫދީން ވަޒަންވެރިކުރުވުމަށް ، އިނގިރޭސި ރާނީގެ ސަރުކާރުން ތާއީދު ކުރާކަމަށް އެސިޓީގައި ހާމަކޮށްފައި ވެއެވެ. އަދި ، އެ މަޤްޞަދު ޙާޞިލްކުރުމަށްޓަކައި ، އިނގިރޭސިވިލާތަށް ކުރެވެން އޮތް ކޮންމެ ކަމެއް ކުރާނެކަމަށްވެސް ، އެސިޓީގައި ލިޔެފައި އޮތެވެ. އަދި ހަމައެއާއެކު ، ޔަހޫދީންނޫން އެހެންދީންތަކަށް ތަބާވާމީހުންގެ ދީނީ ފިކުރަށް ހުރަހެއް އެޅިދާނެ އެއްވެސްކަމެއް އެނިންމުމުން ކުރިމަތިވިޔަ ނުދޭނެކަމުގައިވެސް ، އެސިޓީގައި އިނގިރޭސީން ބުނެފައި އޮތެވެ.
ބެލްފޯ ޑެކްލަރޭޝަނުން ، އިނގިރޭސިވިލާތުން ދުނިޔެއަށް ފޮނުވި މެސެޖަކީ ، ޒަޔަނިސްޓުންނަށް ޔޫރަޕްގައި ދިމާވަމުންދިޔަ އުނދަގޫތަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި ފަލަސްތީނުގެ ބިމަށް އައުމަށެވެ. ދުނިޔޭގެ އެތަންމިތަނަށް ވިއްސި ވިހާލިވެ ރެފިއުޖީންގެ ގޮތުގައި ދިރިއުޅެމުންގެންދިޔަ އެތައްހާސް ޔަހޫދީންނެއް ، މިމެސެޖާ ގުޅިގެން ، ފަލަސްތީނަށް ޖަމާވަމުން ދިޔައެވެ. އޭގެތެރެއިން ގިނަބަޔަކު އައީ ކަނޑުމަގުންނެވެ. ފަލަސްތީނަށް ޖަމާވަމުންދިޔަ ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީން ވަޒަންވެރި ކުރެވެމުން ދިޔައީ ޔާފާ އާއި ޔާފާގެ ވަށައިގެންވާ ސަރަޙައްދުގައެވެ. ޔާފާއަކީ ، ފަލަސްތީނުގެ އިޤްތިޞާދީ ޙަރަކާތްތަކުގެ ނާރެހެވެ. ޔާފާއަކީ ، ފަލަސްތީނުގެ އެންމެ މުހިންމު އެއް ސަހަރެވެ. ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން ، އޭރު އެއީ މާބޮޑު ނުރައްކަލެއްކަމަށް ބަލައިގެންނެއް ނޫޅެއެވެ. އަދި އެމީހުންނާ މަސްހުނިވެގެންނެއްވެސް ނޫޅެއެވެ.
1882 އިންފެށިގެން 1919 އާ ހަމަޔަށް ، ޔާފާއާއި ޔާފާގެ އުތުރު އިރުމަތީ ސަރަޙައްދުގައި ދިރިއުޅެމުން ގެންދިޔައީ އެންމެ ދެހާސް ޔަހޫދީންނެވެ. ފަލަސްތީނަށް ޖަމާވަމުންދިޔަ ޔަހޫދީންގެ ޢަދަދަކީ ފަލަސްތީނުގެ ރައްޔިތުން ޖެހިލުންވާ ވަރުގެ ޢަދަދެއްނޫނެވެ. ސިޙުޔޫނީންނަކަށް އަޣުލަބިއްޔަތެއް ނުލިބޭނެއެވެ. ޖަމާވަމުންދިޔަ ޔަހޫދީންގެ ޢަދަދު ވަކިހިސާބަކުން ، މައްޗަކަށް ނުދެއެވެ. އެމީހުންނަށް ކުރިމަތިވާ އެންމެ އުނދަގޫ ކަންކަމަކީ ، އެ ސަރަޙައްދުގެ މޫސުމާއި ތިމާވެށްޓަށް އަދި ކާބޯތަކެއްޗަށް ހޭނެން އުނދަގޫ ވުމެވެ. އެހެންކަމުން ޔާފާދޫކޮށް އެހެން ސަރަޙައްދުތަކަށްދާން ޔަހޫދީންނަށް މަޖުބޫރުވިއެވެ. ސިޙުޔޫނީން ފަލަސްތީނުގެ ބިމުގައި ވަކިހިއްޕައިލުމަށްޓަކައި ހިންގުނު އެ މަޝްރޫޢުގެ ފުރަތަމަ 40 އަހަރަކީ އެ މަޝްރޫޢު ފެއިލްވެގެންދިޔަ މުއްދަތެކެވެ.
އެދުވަސްވަރަކީ ، ޒަމާންވީ ޢުސްމާނީ ޚިލާފަތު ބައިބައި ކޮށްލާނެ ގޮތަކާމެދު ، ވިކްޓޯރިއާގެ އިއްތިހާދުގައި ހިމެނޭ ، ފަރަންސޭސިވިލާތާއި އިޓަލީވިލާތް އަދި އިނގިރޭސިވިލާތާއި ޖަޕާނުން ހުއްޓައިނުލާ ސައްލާކޮށް މަޝްވަރާ ކުރަމުންގެންދިޔަ ދުވަސް ވަރެކެވެ. އިޓަލީވިލާތުގެ އުތުރު ހުޅާނގުގައި އޮންނަ ރަށެއްކަމުގައިވާ ސެންރީމޯގައި ، ވިކްޓޯރިއާއަށް ނިސްބަތްވާ އިއްތިޙާދުން ، ފަލަސްތީނަކީ އިނގިރޭސި ވިލާތުން ޒިންމާވާ ތަނެއްކަމުގައި ކަނޑައަޅައި ، އިނގިރޭސިވިލާތާ ފަލަސްތީނު ޙަވާލުކުރިއެވެ. އެއީ އެޕްރީލް 1920 ގައެވެ. ފަލަސްތީނާމެދު ގޮތެއް ނިންމުމުގައި އެންމެބޮޑަށް ޒުވާބު ހިނގީ ، އިނގިރޭސީންނާއި ފަރަންސޭސީންނާ ދެމެދުގައެވެ. އެއީ ، ފަލަސްތީނާ އިންވެގެންއޮތް ، ލުބުނާނާއި ސޫރިޔާ އޮތީ ފަރަންސޭސީންގެ ބާރުގެ ދަށުގައި ކަމަށްވެފައި ، އިނގިރޭސީންގެ އަޅުވެތިކަމުގައި އޮތީ ހަމައެކަނި މިސްރުކަމަށްވާތީއެވެ. އަޅުވެތިކުރާނެ ތަންތަން ބެހުމުގައި ، އިޓަލީވިލާތަށް ލިބިފައި އޮތީ ޖަބަލުލްއަޚުދަރާއި ލީބިއާއެވެ. އެއީ ފަލަސްތީނާ ދުރުގައި އޮތް ދެބައްރެވެ. އޭރުއަދި ވަކި ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި ، އުރުދުންއެއް ނުއުފެދެއެވެ. އުރުދުން އުފެދުނީ 1946 ގައެވެ. ފަލަސްތީނުގެ ބިންފޭރިގަނެ ، ޒަޔަނިސްޓުން އެބިމަށް ވެރިވެގަނެ ، އިޒްރޭލުގެ ނަމުގައި ދައުލަތެއް އުފައްދައި މިނިވަންކަން އިޢުލާންކުރީ އޭގެ ދެއަހަރެއް ފަހުންނެވެ.
އދ އިން ފާސްކުރި " ދެ ދައުލަތުގެ ޙައްލު " އދ ގެ ޢާންމު މަޖިލީހުން ފާސްކުރީ 29 ނޮވެމްބަރ 1947 ގައެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މައްޗަށް އޮތް އިނގިރޭސީންގެ ޒިންމާ ދޫކޮށްލީ 1948 ގެ މޭމަހުގެ 14 ވަނަދުވަހުގެ ރޭގެ މެންދަމުއެވެ. އޭގެ ކުރިން 14 މޭ 1948 ވަނަދުވަހު ، ޔަހޫދީންވަނީ ، އެބައިމީހުންގެ ޒަޔަނިސްޓް ދައުލަތެއް ، އިޒްރޭލުގެ ނަމުގައި އުފައްދާފައެވެ. ޒަޔަނިސްޓް އިޒްރޭލުން މިނިވަންކަން އިޢުލާންކުރުމާގުޅިގެން ، އެންމެ ފުރަތަމަ އިޒްރޭލް ބަލައިގަތީ ރޫސީވިލާތުންނެވެ.
އދ އިން ނިންމި ، " ދެ ދައުލަތުގެ ޙައްލު " ގެ ދަށުން ، ފަލަސްތީނަށް ދައުލަތެއް އުފެއްދުމަށް ފުރުޞަތު ނުދީ ، އިނގިރޭސީންނާއި ފަރަންސޭސީން އަދި އެމެރިކާ އިސްވެ ތިބެ ، ޔަހޫދީންނަށް ނިސްބަތްވާ ދައުލަތެއް އުފެއްދުމަށް ނިންމި ނިންމުމަކީ ޢަރަބި ޤައުމުތަކުން ދެކޮޅު ހެދިކަމެކެވެ. އަދި މިކަމާ ދެކޮޅުހަދައި ، ޢަރަބި 6 ޤައުމަކުން އިޒްރޭލާ ހަނގުރާމަ ފެށިއެވެ. އެ 6 ޤައުމަކީ ، މިޞްރާއި ޢިރާޤު ، އުރުދުނާއި ލުބުނާން އަދި ސޫރިޔާއާއި ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާއެވެ. މި 6 ޤައުމު އިއްތިޙާދުވެ ، ހަނގުރާމަވެރި ޢަރަބި ލަސްކަރެއް އުފައްދައި ، އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ފެށްޓިއެވެ.
14 މޭ 1948 ގައި ޔަހޫދީން އިޒްރޭލްގެ ނަންދީ އެބައިމީހުންގެ އަމިއްލަ ދައުލަތެއް އުފެއްދުމާއި ،14 މޭ 1948 ދުވަހުގެރޭ ، ފަލަސްތީނުގެ މައްޗަށް އޮތް އިނގިރޭސީންގެ ޒިންމާ ދޫކޮށްލުމާއި ، 15 މޭ 1948 ގެ ހެނދުނު ، ޢަރަބި 6 ޤައުމުގެ އިއްތިޙާދުން އިޒްރޭލާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ފެށުން ހިނގީ އެކުއެކުގައި އެންމެ 18 ގަޑިއިރުގެ ތެރޭގައެވެ.
ޢަރަބި އިޒްރޭލުގެ ފުރަތަމަ ހަނގުރާމަ ކަމަށް ބަލާ މި ހަނގުރާމަ ފެށުނީ ، 15 މޭ 1948 ވަނަދުވަހުގެ ފަތިހުއެވެ. ނުވަތަ ހެނދުނު ހެނދުނާއެވެ. 10 މަސްވަންދެން އެ ހަނގުރާމަ ކުރިޔަށް ދިޔައެވެ. ޢަރަބީންގެ އަތުގައި ހަތިޔާރުހުރިވަރަކަށް އޭރު ، ޔަހޫދީންގެ އަތުގައި ހަތިޔާރެއް ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް ، އިޒްރޭލް އުފައްދަން ޖާނުދިން ސިޙުޔޫނީންގެ އިސްފަރާތްތަކުން ދުނިޔޭގެ މުއްސަނދި ޔަހޫދީންގެ އެހީ ހޯދައިގެން ހަތިޔާރު އެއްކުރަމުން ގެންދިޔައެވެ. އިޒްރޭލަށް ހަތިޔާރު ހޯދުމުގައި އެންމެ މުހިންމު ރޯލެއް އަދާކުރި އެކަކީ ، އިޒްރޭލް އުފެއްދުމުގައިވެސް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރި ، ގޯލްޑަ މެއަރ އެވެ. ގޯލްޑަމެއަރ އަކީ ، ޔުކްރޭނުގެ ކީވް އިން ، ފަލަސްތީނަށް އައި ޔަހޫދީ އަންހެނެކެވެ.
އެމެރިކާގެ ޔަހޫދީ މުއްސަނދިންގެ އަތުންނާއި ، ކުރިން ގިނަޢަދަދަކަށް ޔަހޫދީން އެތަންތަނުގެ އާބާދީގައި ހިމެނުނު ބައެއް ޤައުމުތަކުން ސިޙުޔޫނީން ، ފައިސާއާއި ހަތިޔާރުގެ އެހީ ހޯދިއެވެ. އިޒްރޭލަށް އެތެރެކުރި ހަނގުރާމަމަތީ އުޅަނދާއި ހަތިޔާރުގެ ބޮޑުބައި އައީ ޗެކޮސްލޮވާކިއާއިންނެވެ. ޖަރުމަނުން ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމައިގާ ޗެކޮސްލޮވާކިއާ ހިފީ 15 މާރޗް 1939 ގައެވެ. ޗެކޮސްލޮވާކިއާއަކީ ، ޖަރުމަނުން ޒަޔަނިސްޓް ޔަހޫދީންނާމެދު ގެންގުޅުނު ހަރުކަށި ސިޔާސަތުގައި ސިޙުޔޫނިއްޔަތަށް އެންމެ ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބުނު އެއްޤައުމެވެ. ޗެކްސްލޮވާކިއާގެ ޔަހޫދީ އާބާދީގައި ހިމެނޭ 354 ހާސް ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން 281 ހާސް ޔަހޫދީން ، ނާޒީން މަރާފައި ވެއެވެ. އެތައްހާސް ކުޑަކުދިންނެއް ރޭލަކަށްލާފައި އިނގިރޭސިވިލާތަށް ފޮނުވާލާފައި ވެއެވެ. އެހެންކަމުން ސިޙުޔޫނިއްޔަތަށް ދިރުމެއްލިބިދާނެ ކޮންމެކަމެއް ކުރުމަށް ، ޗެކޮސްލޮވާކިއާއިން ، އޭރު އޮތީ ތައްޔާރަށެވެ.
ޗެކޮސްލޮވާކިއާއިން އިޒްރޭލަށް ލިބުނު ހަނގުރާމައިގެ އުޅަނދުފަހަރާއި ، ހަނގުރާމަމަތީ ދެ މަތިންދާބޯޓާއި ބޮމާއި ބަޑިފަދަ ތަކެތި އިޒްރޭލަށް ފޮނުވުމުގައި ޔޫގޯސްލާވިއާއިން އެހީތެރިވެދިނެވެ. ޔޫގޯސްލާވިއާއަކީވެސް ޔަހޫދީ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެކެވެ. ހަނގުރާމައިގެ އުޅަނދާއި ހަތިޔާރު އިޒްރޭލަށް އެތެރެކުރުމަށް ، ޔޫގޯސްލާވިއާގެ އެއްގަމު ބަނދަރާއި ވައިގެ ދެ ބަނދަރު ބޭނުންކުރެވުނެވެ. (ނުނިމޭ)
